ABU RAYHON BERUNIYNING ASTRONOMIYA SOHASIDA OLIB BORGAN ILMIY IZLANISHLARI VA YOZISHMALARI

Abstract

          Ushbu maqolada o`rta asrlarda Musulmon Sharq olamida, Markaziy Osiyo hududida yetishib chiqqan buyuk mutafakkir, qomusiy olim Abu Rayhon Beruniyning ilmiy merosi, xususan, astronomiya sohasida amalga oshirgan ilmiy izlanishlari va qarashlari haqida qisqacha ma’lumotlar bayon qilingan. Uning astronomik kuzatuv va tajribalari asosida shakllangan ilmiy xulosalari, mazkur fan doirasida qo`lga kiritilgan ilmiy yutuqlari, astronomiya fani rivoji va taraqqiyotiga ma’lum bir darajada hissa qo`shgan va bu sohaga bag`ishlangan ilmiy asarlari to`g`risida so`z yuritilgan. Bundan tashqari, ushbu soha doirasida Beruniyning boshqa allomalar bilan birga olib borgan ilmiy yozishmalari, ularning fikrlari, Beruniyning qarashlariga ularning munosabatlari va mazkur mavzudagi yakuniy xulosalari borasida ma’lumotlar keltirilgan. Shu bilan bir qatorda, mazkur maqolada  Beruniyning astronomik kuzatuvlari natijasida yuzaga kelgan qarashlari, g`oyalari nafaqat o`z davrida katta yangilik bo`lganligi, balki Beruniy yashagan davrdan bir necha yuz yillardan so`ng ham boshqa olimlarning ilmiy g`oyalari, kashfiyotlariga oz bo`lsa-da ma’lum darajada asos bo`lganligi bayon etilgan.